Waarom investeer je als kmo best vandaag nog in artificiële intelligentie? Wat zijn de voordelen? En waar start je?

Corona boost voor digitalisering

Corona heeft een forse boost gegeven aan het aantal digitaliseringsprojecten bij Vlaamse kmo’s. Artificiële intelligentie volgt in dit spoor. "AI is prominent aanwezig in de vragen die ons bereiken uit alle mogelijke sectoren", zegt Celina Buyle, bedrijfsadviseur bij VLAIO.

"Door corona en het bijhorende telewerk stijgt het gebruik van de digitale technologieën. We zien ook een beweging naar industrie 4.0. Het gevolg is dat bedrijven steeds meer data verzamelen. Vandaag willen ze deze data benutten. Bedrijven vragen zich af hoe ze zich ermee kunnen versterken en hoe data hen intern efficiënter kan doen te werken. In die oplossingen speelt AI heel vaak een cruciale rol."

Steven vult aan: "De kmo’s die ons vragen stellen, zijn ofwel pionier in hun sector, ofwel worden ze door concrete use cases geïnspireerd. Ze herkennen de uitdagingen en willen die ook aangaan zoals ze andere bedrijven horen getuigen."

Succesvolle AI is mensondersteunend

"Kmo’s zetten AI en andere digitale technologieën vandaag al in om onder meer repetitieve taken - waarvoor ze geen personeel meer vinden - te automatiseren. Daarnaast willen ze de jobvreugde van hun mensen vergroten, bijvoorbeeld door hun interne processen efficiënter te laten lopen. Een andere belangrijke reden om met AI aan de slag te gaan, is om een straffer, kwalitatiever product te bedenken dan de concurrentie."

"De meest succesvolle AI-projecten zijn dan ook mensondersteunend, niet mensvervangend", zegt Steven. "Zo verloren notariskantoren vroeger veel tijd door in oudere, papieren aktes te zoeken naar paragrafen die ze konden hergebruiken. Vandaag hebben ze hun duizenden aktes in een digitaal systeem. Ze kunnen vlotter de juiste passages vinden, ondersteund door suggesties van een AI-systeem, en nieuwe aktes opstellen. Hierdoor houden ze meer tijd over om zich te focussen op hun echte expertise."

AI hoeft niet complex te zijn

Maar lang niet alle kmo’s investeren in digitalisering. "Realistisch gezien kan je vandaag misschien wel goed meedraaien in je sector, maar loop je een groot risico om binnen vijf jaar problemen te krijgen als je vandaag niet op de AI-trein springt", voorspellen Celina en Steven.

Toch is de stap zetten naar AI voor veel ondernemers een drempel, merkt Steven op: "Het helpt niet dat vaak het beeld wordt geschetst dat AI kmo’s en hun wereld drastisch zal veranderen. Dit werkt contradictorisch. Want hierdoor denken kmo’s dat de radicale transformatie complex is, wat niet altijd klopt. Digitalisering kan ook eenvoudig. Veel kleine stapjes maken ook een wereld van verschil."

Ook de werking van de technologie zelf, en de ethische en juridische kwesties die deze meebrengen, zijn soms een hindernis. Steven refereert naar de 'black box' die gevoed wordt met data en vervolgens een uitkomst geeft, zonder dat duidelijk is hoe het resultaat tot stand is gekomen. Deze bezorgdheden maken dat heel wat bedrijven eerder weigerachtig staan tegenover AI.

Kwalitatieve data zijn een must

Kunstmatige intelligentie heeft kwalitatieve en gestructureerde data als grondstof. Maar deze ontbreken nog dikwijls.

"Er is door digitaliseringsprojecten wel meer data dan ooit beschikbaar, maar deze zijn soms niet geüniformiseerd waardoor deze moeilijk te ontginnen zijn."

En een vertrouwd businessmodel omgooien, is niet altijd evident, begrijpt Celina: "Kmo’s hebben een werkend product of populaire dienst. Overstappen naar een volledig nieuwe digitale sfeer vormt een risico. Dat zijn ze niet altijd bereid om te nemen. Tot slot komt elke kmo wel tijd tekort, waardoor innovaties soms op de lange baan geschoven worden."

De eerste stap naar AI

De eerste stap naar AI is een stap die voor de meeste kmo’s niet opvalt, bijvoorbeeld wanneer ze een IT-tool aankopen waar AI al achter de schermen draait. Denk maar aan een mailbox met spamfilter, specifieke planningssoftware, boekhoud- en documentsystemen…

De volgende stap is het meer op maat uitzoeken hoe artificiële intelligentie bij specifieke uitdagingen kan helpen. Kijk hierbij eerst naar kleine elementen die een grote impact kunnen hebben. Roep hier indien nodig externe expertise voor in en neem deel aan inspiratiesessies om meer kennis op te doen van de mogelijkheden van AI, zoals Start AI van Agoria, de Digihub van Voka en de UNIZO-Scan Digitalisering.

"Want AI-technologie wordt pas succesvol als je er personen met de juiste expertise op kan zetten", zegt Steven. "Goed nieuws is dat je deze mensen niet in dienst moet hebben. Er zijn voldoende in AI-gespecialiseerde bedrijven die kmo’s over deze drempel helpen."

Vertrek van een concreet probleem…

De beste resultaten zien Celina en Steven bij projecten die vanuit een concreet probleem ontstaan. En gelukkig hebben Vlaamse kmo’s aan slimme ideeën die voortkomen uit problemen geen gebrek.

Zo legde onlangs een schrijnwerker aan Celina uit hoe hij van plan is om met AI zijn productiemachines automatisch aan te sturen en efficiëntiewinst te boeken. Een bloemenleverancier droomde dan weer van beeldherkenningssoftware die hem informeert over de versheid van zijn boeketten.

…en laat je bijstaan door de VLAIO-bedrijfsadviseurs

Wat Celina en Steven doen? Luisteren en partijen in de markt zoeken die passen bij het project.

"Ondernemers die zich laten ondersteunen door gespecialiseerde dienstverleners boeken vaak succes in hun VLAIO-project", zegt Celina. "Gelukkig hebben we hier in Vlaanderen een heel rijk ecosysteem van actoren uit zowel de bedrijfs- als onderzoekswereld die klaar staan met expertise."

De eerste stap voor wie wil beginnen met een AI-traject is dan ook zowel helder als eenvoudig: leg je idee voor aan de VLAIO bedrijfsadviseurs! Er zijn zoveel mogelijkheden, zoveel partners waaronder sectororganisaties, zoveel onderzoeksinstellingen die mee research voor je kunnen doen, zoveel private dienstverleners… Ze verwijzen je graag door naar de beste partner voor jouw vaardigheden en project. Dit is echt maatwerk!

En wat als je nog niet direct een eigen AI-traject voor ogen hebt? Geen probleem, ook dan kunnen Celina en Steven je gidsen naar inspiratie en informatie. Vanuit verschillende organisaties uit het VLAIO netwerk worden inspiratiesessie en andere activiteiten georganiseerd die bedrijven laten ontdekken wat de mogelijkheden van AI zijn.